Obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości

Obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości

Z poniższego artykułu dowiedzą się Państwo, kiedy istnieje obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Zostanie w nim również określone, kto jest jedynie uprawniony do złożenia takiego wniosku oraz kiedy wierzyciel może wnieść o upadłość dłużnika. Ostatnim z omówionych zagadnień jest upadłość po zaprzestaniu wykonywania działalności gospodarczej bądź w przypadku śmierci przedsiębiorcy.

Niewypłacalność i termin na złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości

Z niewypłacalnością mamy do czynienia, gdy dłużnik nie reguluje swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych przez okres dłuższy niż trzy miesiące. Od chwili powstania stanu niewypłacalności dłużnik prowadzący działalność gospodarczą ma 30 dni na złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości. Obowiązek ten nie dotyczy osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej.

Obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości – osoba fizyczna

Zobowiązani do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości są przedsiębiorcy,  nieposiadający zdolności płatniczej z powoju jej utraty, którzy według przepisów prawa upadłościowego są niewypłacalni. Dotyczy to zarówno właściciela jednoosobowej działalności gospodarczej bądź zarządcy sukcesyjnego – jeśli został ustanowiony po śmierci przedsiębiorcy. W przypadku przedsiębiorcy, który jest osobą fizyczną  możliwe będzie zamknięcie działalności gospodarczej i złożenie wniosku o upadłość, jako konsument. To mniej kosztowne rozwiązanie. Wymagane jest jednak szybkie i sprawne zakończenie spraw związanych z działalnością gospodarczą – po to by zmieścić się w przepisanym (ustawowym) terminie na złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości.

Należy pamiętać, że konsument nie ma ustawowego obowiązku złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Jest to jego uprawnienie, a nie obowiązek (z zastrzeżeniem uwag poczynionych wyżej, dotyczących byłego przedsiębiorcy). Zatem upadłość konsumencka może być ogłoszona, ale nie musi.

Spółka prawa handlowego, a obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości.

W odniesieniu do spółek prawa handlowego –  obowiązek ten spoczywa ma każdym kto na podstawie ustawy, umowy spółki lub statutu ma prawo do prowadzenia spraw dłużnika – czyli w tym przypadku spółki i do jego reprezentowania samodzielnie lub łącznie z innymi osobami.

W przypadku zarządu, który działa łącznie – obowiązkiem złożenia tego wniosku jest obarczony każdy z członków zarządu odrębnie. Członkowie zarządu nie są w tym zakresie  ograniczeni zapisami o reprezentacji spółki. Jeżeli tylko jeden z członków zarządu złoży wniosek, który zostanie oddalony, wówczas pozostali członkowie zarządu nie będą mogli się skutecznie bronić przed odpowiedzialnością za zobowiązania spółki na zasadzie zawartej w art. 299 KSH.

Co ważne, nie ma w tym przypadku znaczenia wewnętrzny podział obowiązków między członkami zarządu. Zatem członek zarządu nadzorujący sprawy handlowe, czy marketingowe spółki jest w  zobowiązany do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości spółki w takim samym zakresie, jak członek zarządu odpowiedzialny za ogólny zarząd spółką.

Zobowiązani do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości będą:

• członkowie zarządu spółek kapitałowych (spółka akcyjna i spółka z o.o.),
• likwidatorzy spółek prawa handlowego,
• wspólnicy spółki jawnej,
• partnerzy spółki partnerskiej
• komplementariusze spółki komandytowej.

W przypadku spółki komandytowej czujność muszą zachować członkowie zarządu spółki z o.o., która często jest ustanowiona komplementariuszem. Postępowanie upadłościowe prowadzone w stosunku do spółki komandytowej najpewniej nie skończy się zaspokojeniem jej wierzycieli w pełni. Wówczas to komplementariusz – czyli spółka z o.o. będzie odpowiadać za zobowiązania spółki. Na pytanie, kiedy  komplementariusz powinien złożyć wniosek o swoją upadłość, odpowiemy w osobnym artykule.

Czy prokurent ma obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości spółki?

Prokurent, co do zasady nie ma takiego obowiązku. Może być to jego uprawnienie. Jeśli jednak tego nie uczyni to nie poniesie konsekwencji wynikających z art. 299 KSH (odpowiedzialność za zobowiązania spółki).

Czy każdy wierzyciel może wnieść o upadłość dłużnika?

Wniosek o ogłoszenie upadłości dłużnika może wnieść tylko jego wierzyciel osobisty. W związku z tym wierzyciel rzeczowy (hipoteka, zastaw) nie ma uprawnień do złożenia takiego wniosku. Dotyczy to oczywiście jedynie sytuacji, w której wierzyciel rzeczowy nie jest równocześnie wierzycielem osobistym dłużnika – gdy jest również wierzycielem osobistym, posiada takie uprawnienie.

W jakim terminie wierzyciel może złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości dłużnika?

W dowolnym momencie, dla niego dogodnym, ale wówczas gdy jego wierzytelność jest wymagalna od ponad trzech miesięcy.

Wniosek wierzyciela o ogłoszenie upadłości, a zakończenie działalności gospodarczej

Zgodnie z art. 8 prawa upadłościowego wierzyciel może złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości osoby fizycznej, która była przedsiębiorcą, także po zaprzestaniu prowadzenia przez nią działalności gospodarczej, jeżeli od dnia wykreślenia z właściwego rejestru nie upłynął rok.

Powyższy przepis stosuje się także do osób, które przestały być wspólnikami osobowych spółek handlowych. W takich sytuacjach postępowanie upadłościowe przeprowadzone jest według przepisów o  upadłości konsumenckiej.

Śmierć przedsiębiorcy a upadłość

Art. 7 prawa upadłościowego stanowi:

W razie śmierci przedsiębiorcy można ogłosić jego upadłość, jeżeli wniosek o ogłoszenie upadłości został złożony w terminie roku od dnia jego śmierci, a w przypadku ustanowienia zarządu sukcesyjnego (…) także po upływie roku od dnia śmierci przedsiębiorcy, a przed dniem wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego. Wniosek o ogłoszenie upadłości może złożyć wierzyciel, zarządca sukcesyjny, a także spadkobierca, oraz małżonek i każde z dzieci lub rodziców zmarłego, chociażby nie dziedziczyli po nim spadku.

W razie bardziej szczegółowych pytań dotyczących niniejszego artykułu, bądź też innych zagadnień związanych z upadłością zapraszamy do kontaktu.

O autorze